Lourdes Muñoz, Kataluniako Sozialisten Alderdiko diputatu ohia, Done sen Xarxa emakumeen sare katalanaren zuzendaria da, eta Barcelona Open Data Ekimenaren zuzendarikidea.
Zer da Barcelona Open Data eta zein izan zen ekimenetik aurre egin behar izan zenioten erronka handiena?
Iniciativa Open Data Barcelona datu irekiekin egindako ekintzailetza sustatzen, hedatzen eta hezitzen ibiltzen da. Gure jarduerak datu irekien erabilera eta berrerabilpena sustatzen jartzen du arreta. Parte-hartze estrategia desberdinen bidez: profesionalen formakuntza, hedapena, sare ekintzak eta ekitaldi berritzaileen antolaketa, erronka konkretu bati zuzendutako datuen bilaketak bezalakoak, horiek guztiak datu irekiak balore bihurtzeko.
Gure misioa Open Dataren ezagutza-hub bat garatzea da, batez ere arlo sozialetan edo enpresa txikien arloan, normalean datu horietara iristeko erremintarik ez dutenetan. Barcelonan dagoen Open Data Institute-ko Nodoa gara (ODI-Barcelona).
Zure ustez zein aurrerapen ekarri ditu open data-k gure gizartera?
Open Data-k informazio antolatua eta instituzioek balioztatua esan nahi du, beraz, Interneten orokortzearen momentuan, albiste faltsuenean, Open Data publikoak datuei egiatasuna ematen die. Aurrerapen ikaragarria izan da, batez ere gardentasunaren aldetik, baita aplikazio eta ekimen ekonomiko pribatuen sortzetik ere. Aplikazio eta ekimen horiek, pertsona batzuek esaten diogun horretan, doako lehengaiak eta demokratikoenak dira; izan ere, datuak teknologia aurreratuenen erdigune dira, eta datu irekiak doakoak dira eta erakundeek kontrastatzen dituzte.
Zure ustez, nola laguntzen du open data-k akzio publikoaren gardentasuna handitzen?
Open Data gardentasunari jarraitzen dioten datu ukaezinak dira, gardentasuna ez da beti open data-rekin batera joaten, askotan adierazpenak edo beste mota bateko dokumentuak aurkitu ditzakegu. Gardentasun aurreratuena ordea, ez da kontratazio txosten bat egiten duena, kontratazio horien datu-basea argitaratzen duena baizik, eta beraz, zein ekarpen egiten du Open Data-k? Egiazkotasun gehiago eta informazio publikoaren benetako aukera gehiago. Datu-base bat daukazunean, alderatu, bereizi, iragazi, beste batzuekin alderatu eta, beraz, herritarren edo enpresen kontrol eraginkorrerako duzun kalitatea, administrazio publikoarekiko duzun kalitatea, kalitate demokratikoaren beste maila bat da.
Open data katalogo batean sartutako zein dataset-ek eragin dizu poz handiena?
“Trucades mensuals a la línia d’atenció contra la violència masclista 900 900 120” dataset-ak. Generalitateko gobernuak argitaratutakoak, denbora errealean arreta-zerbitzu honetan emakumeen informazio-eskaeren bolumena jarraitzeko aukera ematen du. Datu horiek hilabetez hilabete eguneratuta edukitzeak aurreko urteko datuekin alderatzeko aukera ematen digu. COVID 19 pandemiak izan duen eragina ikusi dezakegu adibidez.
Eta open data-ko zein aplikazio nabarmenduko zenuke?
Esfortzu handiko proiektu bat partekatzea gustatuko litzaidake Datos x Violencia x Mujeres (www.datosviolenciamujeres.es/) webgune dibulgatzaile, eskuragarri eta interkatiboa da, datu irekietan oinarritzen dena. Bikotearen eremuko genero-indarkeriari eta Espainian 2008-2018 bitartean bideratutako baliabide publikoei buruzko datuak biltzen eta irudikatzen ditu. Datu desberdinak biltzen ditu, eraginari, erantzun judizialari, emakumeei emandako laguntzei eta aurrekontu publikoei buruzkoak, hain zuzen ere, 10 urtez, eta 15 autonomia-erkidego guztietan banatuta. Emakumeen aurkako indarkeriari eta baliabide publikoei buruzko eztabaida publikoa baino lehen, uste dugu garrantzitsua dela datuak ematea kalitatezko eztabaida publikoa bideratzeko, hau da, datu objektiboetan oinarrituta informatzea, eta ez sinesmenetan.
Zein aplikazioren hutsunea ikusten duzu oraindik?
Gaur egun bizitzen ari garen pandemian ikusten ari gara datuak benetan garrantzitsuak direla erronka konplexuei aurre egiteko, eta uste dut pertsona asko kontzientziatzen ari dela datuen garrantziaz. Baina, oraindik ere galdetzen diot neure buruari: nola liteke teknologia digitala edukita, datuen bilketa eta argitalpena modu sistematikoagoan ez erabiltzea horri aurre egiteko?. Dataset eta bistaratzeen webgune bat, osasun-datuekin eta beste adierazle batzuekin, osasun-pandemiaren bilakaera denbora errealean jarraitu ahal izateko, baina baita beste eremu batzuetan izandako inpaktuak ere: jarduera ekonomikoa, pobrezia, emakumeen aurkako indarkeria, hezkuntzarako sarbidea, eta abar. Datu horiek guztiak open data-n argitaratuak, beste pertsona, erakunde edo ikerketa-talde batzuek aukera izan dezaten datu horiek beste ikuspegi batzuekin erabili eta ezagutza emateko.
Gaian aditu nahiko ditugu?
Batez ere, datuak nola berrerabili biltzeko eta eremu jakin batean aplikatzeko gai diren profesionalak falta dira. Badira open data atari bat sortzeko edo dataset-ak sortzeko prozesua egiteko gai diren profesionalak, erabat teknologikoak diren profesionalak; falta direnak, ordea, datu horietara bideratutako diziplina anitzeko ikuspegia duten profesionalak dira, bai datuak harrapatzeko orduan, bai informazioa antolatzeko eta datuak berrerabiltzeko orduan ere. Esparru horretan, datu-kazetaritza ere nabarmendu nahi dut, gero eta eskaera handiagoa baita, eta ez prentsa-erredakzioetarako bakarrik.
Zure ustez, zein erronka opa dizkio etorkizunak open data-ri?
Datu-atarien arduradunen datu irekiak argitaratzeko egutegiak erronka zehatzetan zentratzea, hala nola emakumeek lan-arloan dituzten eskubideetan, pandemiari aurre egitea, hirietako merkataritzaren bideragarritasuna hobetzea, argitaratzen direnetik datuak benetan berrerabiltzera bideratzeko eta datu publiko irekia gizartearentzat benetako balio bihurtzea lortzeko.
Europar Batasuna edo Open Government Partnership bezalako erakunde globalek egindako estandar batzuk sortzea, eta instituzio guztiek jarraitu dezatela, datuak alderagarriak eta eskalagarriak izan daitezen.
